- Bosh sahifa
- Maslahatchi minbari
- MAQSAD SARI INTILSAK NATIJAGA ERISHAMIZ
MAQSAD SARI INTILSAK NATIJAGA ERISHAMIZ
Maʼrifatparvar
bobomiz Abdulla Avloniy aytadi: “Har bir millatning dunyoda borligini
ko‘rsatadigan oyinai hayoti — bu til va adabiyotidir. Milliy tilni yo‘qotish
millatning ruhini yo‘qotishdir”.
Yuz
yil avval aytilgan ushbu jumla go‘yoki kelajak avlod taqdirini bashorat qilib
ketgandek. Bugun til bilan bog‘liq muammolarimizning sababi aynan Avloniy
tilida aytilgan so‘zlardir.
O‘tgan
asrda til, millat ruhi, milliy g‘oya bilan bog‘liq ko‘p yo‘qotishlar bo‘ldi.
Buni inkor etmaymiz. Bugun esa muammolarni tizimli ravishda bartaraf etishga
bel bog‘laganmiz. Bunda har birimiz masʼuliyatni his qilgan holda islohotni
o‘zimizdan boshlashimiz kerak. Farmatsevtika tarmog‘ida ham davlat tili bilan
bog‘liq muammolar bor, buni inkor etmaymiz. Shunisi aniqki, mavjud kamchiliklarni
bartaraf etish bo‘yicha bugun aniq amaliy ishlar qilinmoqda. Masalan, ilk bor
O‘zbekiston Respublikasi Davlat farmakopeyasi o‘zbek tilida chop etilmoqda.
Agentlik huzuridagi Dori vositalari, tibbiyot buyumlari va tibbiyot texnikalari
ekspertizasi va standartizatsiyasi davlat markazida atama komissiyasi faoliyati
yo‘lga qo‘yilgan.
Farmatsevtika
sohasida xalqaro standartlarni joriy etish bo‘yicha o‘quv-uslubiy qo‘llanmalar
ishlab chiqarilmoqda. Ichki ish yuritishni davlat tilida tashkil etish bo‘yicha
reglament ishlab chiqilib, amaliyotga joriy etilgan.
Yaqinda
Vazirlar Mahkamasining Davlat tilini rivojlantirish departamenti tomonidan
tashkil etilgan yig‘ilishda baʼzi dorixonalarning “apteka” deb nomlanishi
xususida so‘z bordi. Shuni aytish mumkinki, dorixona so‘zi atama hisoblanib,
dori vositalari va tibbiyot buyumlari chakana savdosi bilan shug‘ullanuvchi
muayyan bir obyektga berilgan umumiy nomdir.
Dori
vositalarining chakana savdosi bilan shug‘ullanuvchi subyekt avval vakolatli
davlat tashkiloti tomonidan qonunchilikda belgilangan tartibda davlat
ro‘yxatidan o‘tadi va nomga ega bo‘ladi. Shundan so‘ng O‘zbekiston Respublikasi
Prezidentining 2019-yil 9-dekabrdagi qaroriga muvofiq, Farmatsevtika tarmog‘ini
rivojlantirish agentligining hududiy bo‘linmalariga dori vositalari va tibbiyot
buyumlarining chakana savdosini amalga oshirishga litsenziya olish yuzasidan
murojaat qiladi.
Agentlikning
masʼul xodimlari Vazirlar Mahkamasining 2017-yil 12-mayda tasdiqlangan Dori
vositalari va tibbiy buyumlarni chakana realizatsiya qilishni litsenziyalash
tartibi to‘g‘risidagi nizomga muvofiq ish yuritadi. Mazkur nizomning
“Litsenziya talabgorining litsenziya talablari va shartlariga muvofiqligini
o‘rganish bo‘yicha xulosa” varag‘ida “peshlavha” bo‘lishi kerakligi, uning
davlat tilida yozilishi majburiy emasligi belgilangan. Shuning uchun
tadbirkorlik subyektlari o‘z istagiga qarab “dorixona” yoki “apteka”
atamalaridan foydalanadilar.
Bugungi
kunda tadbirkorlik subyektlariga nom berishda tanqidlarga sabab bo‘layotgan mantiqsiz
nomlar tez-tez uchramoqda. Nom tanlash masalasi bilan bog‘liq muammoni hal
etishda ham tegishli qonun hujjatlariga o‘zgartirish kiritish talabi paydo
bo‘lmoqda.
Xulosa
qilib aytadigan bo‘lsak, muammolarni sanab o‘tish emas, ularni tizimli ravishda
bartaraf etishimiz kerak. Tadbirkorlar tomonidan nom tanlashga jiddiy eʼtibor
qaratmaslik holatlarining oldini olish uchun hamma birdek harakat qilmog‘i
lozim.
Shunisi
eʼtiborliki, til masalasidagi bugungi bahs-munozaralarimiz uzoq yillik tarixga
borib taqaladi. Bu o‘lka fuqarolari doim o‘z tili, madaniyati, urf-odati uchun
kurashgan. Buni qarangki, Navoiy ham bu masalani mavzu sifatida tanlab, turkiy
tilning boshqa tillardan kam emasligini isbotlagan.
XX
asrda ijod qilgan maʼrifatparvar jadidlar ham til masalasiga eʼtibor qaratib,
o‘sha davrning muammolarini keltirib o‘tadilar. Masalan, Behbudiy yaktillikni
adabiy tilda ko‘rsa, Zohiriy millatning obro‘sini adabiyotning qay darajada
rivojlangani bilan bog‘laydi. Ibrat bu mavzuga to‘xtalar ekan, “Ota-onasi turkiy,
shahari turkiy, tili forsiy, bugun bizning tilimiz rusiy, turkiy, arabiy
hammasidan ixtilot bo‘lgan bir omixta til bo‘lib turubdur”, deb kuyunadi.
Yangilanayotgan
O‘zbekistonda davlat tili bilan bog‘liq islohotlarda oldinga qadam
tashlayapmiz. Qonunchilikdagi bo‘shliqlar to‘ldirilmoqda. Rahbarlarning
masʼuliyati va majburiyati belgilanmoqda. Endi gap ijrochilarda. Ijro
intizomini mustahkamlasak, ko‘rsatmalar bajarilsagina, biz aniq bir natijaga
erishishimiz mumkin.
Bir so‘z bilan aytganda, maqsad sari ildam qadam tashladikmi, ko‘ngilni chetga surib turaylik. Aks holda ko‘ngil ko‘chalarida adashib, maqsadga yeta olmay, muammolar girdobida qolib ketishimiz hech gap emas.
Sherzod XOLMATOV,
Farmatsevtika tarmog‘ini rivojlantirish
agentligi direktorining maslahatchisi
Bizning faoliyatimizni kuzatishda davom eting!
Bizning manzil:
http://til.gov.uz/uz/ | https://t.me/dtrdep