- Bosh sahifa
- Maqolalar
- “Shukrona kuningiz muborak bo‘lsin!”
“Shukrona kuningiz muborak bo‘lsin!”
So‘nggi
paytlarda shu ibora juda mashhur bo‘ldi. Magazinchi G‘aybullayam,
mahalladagi xotinlar ham, ikkichi Yoshvoy ham,
a’lochi Toshvoy ham – hamma qo‘llayapti.
Biror so‘z yoki iborani
qo‘llashda uning asl mazmuni nima, boshqa ma’noda ishlatsa, to‘g‘ri
bo‘ladimi-yo‘qmi – o‘ylab ko‘rish kerak, albatta.
Sarlavhadagi
jumla, asosan, tug‘ilgan kun tabrigi sifatida ishlatilyapti.
Lekin shukrona kuni iborasini tug‘ilgan kun ma’nosida qo‘llash xato.
Shimoliy
Amerikada, jumladan, Amerika Qo‘shma Shtatlari va Kanadada keng nishonlanadigan
bayram bor – Shukrona
kuni. Marosim nomi o‘zbekchada Shukronalik kuni shaklida ham
ishlatiladi. U Yangi yilgacha davom etadigan bayram mavsumini ochib beradi.
Yangi yerlardan
baxt izlab yo‘lga chiqqan angliyaliklar ummon oshib, 1620-yil noyabrida hozirgi
Massachusets shtati hududlariga kelib tushadi. Yuz kishiga yaqin muhojirning
yarmi qahraton qish sharoitida halok bo‘ladi. Tirik qolganlarga mahalliy hindu
qabilalari yordam beradi. Ularning ko‘magi bilan angliyaliklar toshloq yerlarda
dehqonchilik qilish sirlarini o‘rganadi va katta hosil oladi. Hududning
birinchi gubernatori U. Bredford ana shu to‘qchilik va omonlik sabab
Xudoga shukr qilish marosimini o‘tkazishni taklif etadi. 1621-yilning noyabrida
bayram ilk bor tashkil etiladi.
Ba’zi
ma’lumotlarga ko‘ra, bayramning diniy motivlari ham bor.
Bu bayram hozir
AQShda noyabr oyining to‘rtinchi chorshanbasida, Kanadada esa oktyabrning
ikkinchi dushanbasida nishonlanadi.
Shuningdek,
Qozog‘istonda ham Shukronalik kuni nishonlanadi.
U Shimoliy Amerikadagidan farqli bayram.
So‘zni yanglish
ishlatmaslik kerak. Ayniqsa, mohiyat butkul o‘zgarib ketadigan, odamni
chalkashtiradigan o‘rinlarda. Har narsani o‘zining nomi bilan atash zarur. Shu
nuqtayi nazardan, “Shukrona kuningiz muborak bo‘lsin!” jumlasini tug‘ilgan
kunga nisbatan ishlatish xato. Chunki Shukrona kuni iborasining
umum qabul qilingan ma’nosi boshqa.
U nimaga tez
shuhrat qozondi? Aniq bir sababini bilmayman. Taxminlarim bor. Menimcha, buning
birinchi sababi tug‘ilgan kun so‘zini ishlatishdan qochish bo‘lsa
kerak. Dinimizda tug‘ilgan kunni nishonlash targ‘ib etilmagani uchun shu ibora
qo‘llanyapti, deylik. Lekin so‘zi boshqacha bo‘lgani bilan tug‘ilgan kun tug‘ilgan
kunligicha qoladi-ku. Demak, bu unchalik asosli sabab emas.
Boshqa bir
taxminga ko‘ra, bu ibora orqali shu yoshga yetgani uchun Yaratganga shukr
qilish ma’nosini ifodalash maqsadi bor. Unday deydigan bo‘lsak, inson hayotida
shukr qilishi kerak bo‘lgan voqealar, sanalar ko‘p. Ammo shukronalik kuni ta’rifi
ularga nisbatan ishlatilmaydi.
Yana bir taxmin
– jumlaning chiroyli, jarangdor eshitilishi. Kishi jumla ishlatishda ham
boshqalardan ajralib turishni, madaniyroq ko‘rinishni, kamyob topildiqlarni
qo‘llashni istaydi. Lekin bu istak bilimdan xoli bo‘lsa, mazmunsiz
yoki kulgili mazmunga ega so‘z va iboralar paydo bo‘lib qolishi hech gap emas.
daryo.uz saytidan
olindi