- Bosh sahifa
- “Qadring baland bo‘lsin, ona tilim!” respublika tanlovi
- Tanlov nizomi
“Qadring baland bo‘lsin, ona tilim!” respublika tanlovi
Vazirlar Mahkamasining
2022-yil 6-iyundagi 118-son yig‘ilish bayoniga
1-ilova
“Qadring baland bo‘lsin, ona tilim” Respublika tanlovining tuman/shaharlarda
davlat tilini to‘laqonli joriy etishga qaratilgan “Davlat tili ustuvorligi ta’minlangan
eng namunali hudud” yo‘nalishini tashkil etish va o‘tkazish tartibi to‘g‘risida
NIZOM
1. Umumiy qoidalar
1.1.
Ushbu Nizom O‘zbekiston Respublikasi mustaqilligining 31 yilligi, “Davlat
tili haqida”gi qonun qabul qilinganining 33 yilligiga bag‘ishlab o‘tkaziladigan “Qadring baland bo‘lsin, ona tilim” Respublika tanlovining mahalliy ijro etuvchi hokimiyat (tumanlar va shaharlar)
idoralari tomonidan mamlakatimizda amalga oshirilayotgan keng ko‘lamli islohotlar
jarayonida davlat tilining hayotimizdagi o‘rni va nufuzini oshirish, o‘zbek tilining
siyosiy-huquqiy, ijtimoiy-iqtisodiy, ma’naviy-ma’rifiy jabhalarda to‘laqonli
joriy etilishini hamda faol qo‘llanishini ta’minlashga
qaratilgan namunali ishlarni rag‘batlantirishga qaratilgan “Davlat tilida ish yuritish yo‘lga qo‘yilgan
eng yaxshi tizim” yo‘nalishi (keyingi o‘rinlarda
– Tanlov)ni tashkil etish va o‘tkazish tartibini belgilaydi;
1.2. Tanlov O‘zbekiston
Respublikasi Prezidentining “O‘zbek tilining davlat tili sifatidagi nufuzi va mavqeyini
tubdan oshirish chora-tadbirlari to‘g‘risida” 2019-yil 21-oktabrdagi PF-5850-son
Farmoni hamda Vazirlar Mahkamasining “O‘zbekiston Respublikasi Vazirlar Mahkamasi
huzurida O‘zbek tilini rivojlantirish jamg‘armasining faoliyatini tashkil etish
to‘g‘risida” 2020-yil 10-fevraldagi 73-son qarorida belgilangan vazifalar ijrosini
ta’minlash maqsadida tashkil etiladi;
1.3.
Tanlovda o‘z hududida o‘zbek tilini rivojlantirish va til siyosatini takomillashtirishning strategik
yo‘nalishlarini ishlab chiqib, amaliyotda faol qo‘llagan, jumladan, o‘zbek tilining davlat tili sifatidagi nufuzini
oshirish,
davlat idoralari, tashkilotlar, ijtimoiy muassasalar, tadbirkorlik sub’ektlarida
davlat tilining to‘laqonli joriy etilishini targ‘ib etish, lotin yozuviga asoslangan o‘zbek alifbosini qo‘llashni
rag‘batlantirish, mehnat jamoalarida davlat tiliga hurmat-e’tibor muhitini shakllantirish,
barcha millat va elatlar vakillariga davlat tilini o‘rganishlari uchun qulay shart-sharoit yaratish, savdo, ishlab chiqarish, maishiy
xizmat ko‘rsatish ob’ektlariga o‘zbekcha nom berishni targ‘ib etishga qaratilgan
ishlarni namunali yo‘lga qo‘ygan mahalliy ijro etuvchi hokimiyat (tuman va shaharlar)
idoralari qatnashadi;
1.4. Tanlov g‘oliblarini
taqdirlash, tashkiliy chora-tadbirlarini moliyalashtirish bilan bog‘liq barcha masalalar
O‘zbek tilini rivojlantirish jamg‘armasi hisobidan amalga oshiriladi. Tanlovga doir
chora-tadbirlarning umumiy ijrosi Vazirlar Mahkamasining Ma’naviyat va davlat tilini
rivojlantirish masalalari departamenti (keyingi
o‘rinlarda – Departament) tomonidan muvofiqlashtiriladi.
II. Tanlovning maqsadi
2.1. Tanlovning asosiy
maqsadlari quyidagilardan iborat:
-jamiyatda o‘zbek tilining
davlat tili sifatidagi obro‘-e’tiborini oshirish;
-mehnat jamoalarida
davlat tilini bilishning
burch va majburiyat sifatida his etilishiga erishish;
-hududlarda
davlat tilini to‘laqonli joriy etish hamda barcha millat va elatlar vakillariga o‘zbek
tilini o‘rganishlari uchun qulay shart-sharoit yaratish;
-lotin yozuviga
asoslangan o‘zbek alifbosiga to‘liq o‘tish jarayonini jadallashtirish.
III. Tanlovda ishtirok etish tartibi
3.1.
Tanlovda Qoraqalpog‘iston Respublikasi Vazirlar Kengashi, viloyatlar va Toshkent
shahar hokimliklari tomonidan tavsiya etilgan bittadan mahalliy ijro etuvchi hokimiyat
(tuman va shahar) idorasi ishtirok etadi;
3.2. Oldingi yillarda
g‘olib bo‘lganlar tanlovda ishtirok etmaydi.
IV. Tanlovning tashkiliy qo‘mitasini tashkil etish
tartibi
4.1. Tanlovni tashkil
etish va o‘tkazish bo‘yicha respublika tashkiliy qo‘mita tarkibi Vazirlar Mahkamasi
tomonidan tasdiqlanadi;
4.2. Tashkiliy qo‘mita
tanlovni tashkil etish va o‘tkazish bilan bog‘liq jarayonlarni boshqaradi;
4.3. Departament hamda
Respublika Ma’naviyat va ma’rifat markazi, O‘zbekiston Yozuvchilar uyushmasi, Qoraqalpog‘iston
Respublikasi Vazirlar Kengashi, viloyatlar va Toshkent shahar hokimliklari, O‘zbek
tilini rivojlantirish jamg‘armasi, Davlat tilida ish yuritish asoslarini o‘qitish
va malaka oshirish markazi tanlovning ijrochi tashkilotchilari hisoblanadi;
4.4. Respublika tashkiliy
qo‘mitasi quyidagi huquqlarga ega:
-majlis qarori bilan
o‘z a’zolarini tanlovni o‘tkazish ishlarini tashkillashtirish uchun mas’ul sifatida
mahalliy ijro etuvchi hokimiyat (tumanlar va shaharlar) idoralariga biriktirish;
-o‘z a’zolaridan iborat
komissiya tuzish hamda tanlovda ishtirok etishga tavsiya etilgan mahalliy ijro etuvchi
hokimiyat (tumanlar va shaharlar) idoralari faoliyatini joyiga chiqib o‘rganish;
-o‘rganish natijasida
tavsiya etilgan mahalliy ijro etuvchi hokimiyat (tumanlar va shaharlar) idoralari
faoliyatini ushbu Nizomga muvofiqligi bo‘yicha tegishli qaror qabul qilish.
V. Tanlovning vazifalari
5.1. Tanlovning vazifalari
quyidagilardan iborat:
-mehnat jamoalarida
davlat tili imkoniyatlaridan
to‘liq va to‘g‘ri foydalanishni targ‘ib etish;
-hududlarda idora va
tashkilotlar nomlari (peshlavhalar), joy nomlari, reklama e’lonlari, savdo, xizmat ko‘rsatish
obyektlari nomlari, yo‘l (manzil) va jamoat transportlari ko‘rsatkichlari matnining
davlat tilida xatosiz yozilishiga erishish;
-hududiy ommaviy axborot vositalarining lotin
yozuviga asoslangan o‘zbek alifbosiga to‘liq o‘tishini ta’minlash;
-savdo, ishlab chiqarish, maishiy xizmat ko‘rsatish
ob’ektlarini o‘zbekcha nomda ro‘yxatga olishni rag‘batlantirish;
-mehnat jamoalaridagi turli millat va elatlar
vakillarining davlat tilini o‘rganishi uchun qulay shart-sharoit yaratish;
-ma’naviy-ma’rifiy ishlar
samaradorligini oshirish, davlat tili to‘g‘risidagi qonun hujjatlariga rioya etilishini
ta’minlash masalalari bo‘yicha maslahatchilarning davlat tili imkoniyatlaridan to‘liq va to‘g‘ri
foydalanishni targ‘ib etishga qaratilgan faoliyatini rag‘batlantirish;
-davlat tilining to‘laqonli
joriy etilishini ta’minlashda yuqori natijalarga
erishgan mahalliy ijro etuvchi hokimiyat (tumanlar va shaharlar) idoralarining ushbu yo‘nalishdagi yutuq va muvaffaqiyatlarini
ommalashtirish.
VI. Tanlovni o‘tkazish bosqichlari va muddatlari
6.1. Birinchi bosqich
(1-iyuldan 1-sentabrgacha)da Qoraqalpog‘iston Respublikasi Vazirlar Kengashi, viloyatlar
va Toshkent shahar hokimliklari tomonidan tuzilgan Ishchi guruh mahalliy ijro hokimiyati
(tuman/shahar) organlari faoliyatini joyiga chiqib o‘rgangan holda, tanlovning Respublika
bosqichiga tavsiya etadi;
6.2.
Ikkinchi bosqich (1-30-sentabrgacha)da tavsiya etilgan mahalliy ijro etuvchi
hokimiyat (tuman/shahar) organlari faoliyati Respublika tashkiliy qo‘mitasi tomonidan
o‘rganiladi;
6.3. Uchinchi
bosqich (10-oktabrgacha)da tanlov
g‘oliblari aniqlanadi;
6.4. Tanlov har yili o‘tkaziladi va g‘oliblar 21-oktabr – O‘zbek tili bayrami kuni arafasida e’lon qilinadi.
VII. Tanlov g‘oliblarini aniqlash va taqdirlash
7.1. Tanlov g‘oliblari
ushbu Nizomga ilova qilingan mahalliy ijro etuvchi hokimiyat (tumanlar va shaharlar)
idoralarida davlat tilining to‘laqonli joriy etilishini ta’minlashga qaratilgan
faoliyat natijalarini baholash bo‘yicha Eng muhim samaradorlik ko‘rsatkichlari
(EMSK) ro‘yxatiga binoan aniqlanadi;
7.2. EMSK bo‘yicha ishtirokchilar
orasidan eng yuqori natijaga ega uchta o‘rin (1-, 2-, 3-o‘rinlar) aniqlanadi;
7.3. EMSK bo‘yicha natijalari
teng kelib qolgan tanlov ishtirokchilari Respublika tashkiliy qo‘mitasi Ekspertlar
kengashida ovozga qo‘yish yo‘li bilan aniqlanadi;
7.4. Tanlov natijalari
va g‘oliblarning ro‘yxati tanlovning rasmiy sayti hamda axborot hamkorlari hisoblangan
ommaviy axborot vositalarida e’lon qilinadi;
7.5. Tanlovni tashkil
etish va g‘oliblarni taqdirlash O‘zbek tilini rivojlantirish jamg‘armasi hisobidan
amalga oshiriladi.
VIII. Yakunlovchi qoidalar
8.1. Departament ushbu
Nizomga muvofiq tanlovga tavsiya etilgan mahalliy ijro etuvchi hokimiyat (tuman/shahar)
organlarining davlat tilini to‘laqonli joriy etish sohasidagi faoliyati va tegishli
hujjatlari xolis ko‘rib chiqilishi uchun bevosita mas’uldir;
8.2.
Ushbu Nizom talablari asosida g‘oliblarga berilgan yutuqlar qiymati amaldagi qonunchilikka
muvofiq belgilangan tartibda jismoniy shaxslardan olinadigan daromad solig‘i
soliq solish obyekti deb hisoblanadi;
8.3. Ushbu Nizom talablari buzilishida aybdor bo‘lgan shaxslar qonun hujjatlarida belgilangan tartibda javobgardir.
Qadring
baland bo‘lsin, ona tilim” Respublika tanlovining
“Davlat
tili ustuvorligi ta’minlangan eng namunali hudud”
yo‘nalishini
tashkil etish va o‘tkazish tartibi to‘g‘risida
Nizomga
ilova
Mahalliy
ijro etuvchi hokimiyat (tumanlar va shaharlar) idoralarida davlat tilining to‘laqonli
joriy etilishini ta’minlashga qaratilgan faoliyat natijalarini baholash bo‘yicha
eng muhim samaradorlik ko‘rsatkichlari
RO‘YXATI
№ |
Ustuvor
vazifalar |
Eng
muhim samaradorlik ko‘rsatkichlarini (EMSK) hisoblash uchun taqdim etiladigan
ma’lumot |
Baholash mezoni |
Ma’lumot
taqdim etish davriyligi |
Maqsadli
ko‘rsatkich o‘rnatish mezoni |
Ma’lumot
taqdim etuvchi tashkilot |
1. |
Davlat tili imkoniyatlaridan
to‘liq va to‘g‘ri foydalanishga erishish |
Idora va tashkilotlar
nomlari (peshlavhalar)ning davlat tilida xatosiz yozilganligi |
Ball |
O‘rganish davriga qadar bo‘lgan
oxirgi chorak |
Tashkiliy qo‘mita xulosasi |
Mahalliy ijro etuvchi hokimiyat
(tumanlar |
2. |
Joy nomlari, reklama
e’lonlari, savdo, xizmat ko‘rsatish obyektlari nomlarining davlat tilida xatosiz
yozilganligi |
Ball |
O‘rganish davriga qadar bo‘lgan
oxirgi chorak |
Tashkiliy qo‘mita xulosasi |
Mahalliy ijro etuvchi hokimiyat
(tumanlar |
|
3. |
Yo‘l (manzil) va
jamoat transportlari ko‘rsatkichlari matnining davlat tilida xatosiz yozilganligi |
Ball |
O‘rganish davriga qadar bo‘lgan
oxirgi chorak |
Tashkiliy qo‘mita xulosasi |
Mahalliy ijro etuvchi hokimiyat
(tumanlar |
|
4. |
Savdo, ishlab chiqarish,
maishiy xizmat ko‘rsatish obyektlarining o‘zbekcha nom bilan ro‘yxatga olinganligi |
% |
O‘rganish davriga qadar bo‘lgan
oxirgi chorak |
Savdo, ishlab chiqarish, maishiy
xizmat ko‘rsatish ob’ektlari soniga nisbatan |
Mahalliy ijro etuvchi hokimiyat
(tumanlar |
|
5. |
Lotin yozuviga asoslangan o‘zbek
alifbosiga to‘liq o‘tish |
Hududiy web-saytlar (va boshqa axborot resurslari)ning lotin yozuviga asoslangan o‘zbek alifbosiga
to‘liq o‘tganligi |
% |
O‘rganish davriga qadar bo‘lgan
oxirgi chorak |
Hududiy veb-saytlar (va boshqa
axborot resurslari) soniga nisbatan |
Mahalliy ijro etuvchi hokimiyat
(tumanlar |
6. |
Hududiy bosma ommaviy
axborot vositalarining lotin yozuviga asoslangan o‘zbek alifbosiga to‘liq o‘tganligi |
% |
O‘rganish davriga qadar bo‘lgan
oxirgi chorak |
Hududiy bosma ommaviy axborot
vositalari soniga nisbatan |
Mahalliy ijro etuvchi hokimiyat
(tumanlar |
|
7. |
Davlat tilini o‘rganishga sharoit
yaratish |
Mahalliy ijro etuvchi
hokimiyat (tumanlar va shaharlar) idoralarida
faoliyat ko‘rsatayotgan boshqa millat va elat vakillarining o‘zbek tilini o‘rganishga
qaratilgan uslubiy qo‘llanmalar bilan ta’minlanganligi |
% |
O‘rganish davriga qadar bo‘lgan
oxirgi chorak |
Xodimlar soniga nisbatan |
Mahalliy ijro etuvchi hokimiyat
(tumanlar |
8. |
Davlat tilining nufuzini oshirishga
qaratilgan targ‘ibot-tashviqot ishlari |
Davlat tili to‘g‘risidagi
qonun hujjatlariga rioya etilishini
ta’minlash masalalari bo‘yicha maslahatchilarning
davlat tilining nufuzi va mavqeini oshirish, lotin yozuviga asoslangan o‘zbek
alifbosini joriy etish masalalari bo‘yicha markaziy nashrlarda chiqishlari |
Soni |
O‘rganish davriga qadar bo‘lgan
oxirgi chorak |
Tashkiliy qo‘mita xulosasi |
Mahalliy ijro etuvchi hokimiyat
(tumanlar va shaharlar) idoralari |
9. |
Tilshunos professor-o‘qituvchilar,
yozuvchi-shoirlar ishtirokida hududdagi davlat idoralari, tashkilotlar, ijtimoiy
muassasalar, tadbirkorlik subyektlarida davlat tilining ahamiyati, lotin yozuviga
asoslangan o‘zbek alifbosiga o‘tilishidan ko‘zlangan maqsadni targ‘ib etuvchi
ma’rifiy uchrashuvlar o‘tkazilganligi |
Ball |
O‘rganish davriga qadar bo‘lgan
oxirgi chorak |
Tashkiliy qo‘mita xulosasi |
Mahalliy ijro etuvchi hokimiyat
(tumanlar va shaharlar) idoralari |
Vazirlar Mahkamasining
2022-yil 6-iyundagi
118-son yig‘ilish bayoniga
2-ilova
“Qadring baland bo‘lsin, ona tilim” Respublika tanlovining
vazirlik, idora, xo‘jalik birlashmalari mehnat jamoalarida
davlat tilini bilishning burch va majburiyat sifatida his etilishiga erishishga
qaratilgan “Davlat tilida ish yuritish yo‘lga qo‘yilgan eng yaxshi tizim”
yo‘nalishini tashkil etish va o‘tkazish tartibi to‘g‘risida
NIZOM
1. Umumiy qoidalar
1.1. Ushbu
Nizom O‘zbekiston Respublikasi mustaqilligining 31 yilligi, “Davlat
tili haqida”gi qonun qabul qilinganining 33 yilligiga bag‘ishlab o‘tkaziladigan “Qadring baland bo‘lsin, ona tilim” Respublika tanlovining vazirlik, idora, xo‘jalik birlashmalari
tomonidan mamlakatimizda amalga oshirilayotgan
keng ko‘lamli islohotlar jarayonida davlat tilining hayotimizdagi o‘rni va
nufuzini oshirish, o‘zbek tilining siyosiy-huquqiy, ijtimoiy-iqtisodiy, ma’naviy-ma’rifiy
jabhalarda to‘laqonli joriy etilishini hamda faol qo‘llanishini ta’minlashga qaratilgan
namunali ishlarni rag‘batlantirishga qaratilgan “Davlat tilida ish yuritish yo‘lga qo‘yilgan eng yaxshi tizim” yo‘nalishi
(keyingi o‘rinlarda – Tanlov)ni tashkil etish va o‘tkazish tartibini belgilaydi;
1.2. Tanlov O‘zbekiston
Respublikasi Prezidentining “O‘zbek tilining davlat tili sifatidagi nufuzi va mavqeyini
tubdan oshirish chora-tadbirlari to‘g‘risida” 2019-yil 21-oktabrdagi PF-5850-son Farmoni
hamda Vazirlar Mahkamasining “O‘zbekiston Respublikasi Vazirlar Mahkamasi huzurida
O‘zbek tilini rivojlantirish jamg‘armasining faoliyatini tashkil etish to‘g‘risida”
2020-yil 10-fevraldagi 73-son qarorida belgilangan vazifalar ijrosini ta’minlash
maqsadida tashkil etiladi;
1.3.
Tanlovda o‘z tizimida o‘zbek tilini rivojlantirish va til siyosatini takomillashtirishning strategik yo‘nalishlarini
ishlab chiqib, amaliyotda faol qo‘llagan, jumladan, o‘zbek tilining davlat tili sifatidagi nufuzini oshirish,
quyi bo‘g‘inlarida davlat tilining to‘laqonli joriy etilishini targ‘ib etish, lotin
yozuviga asoslangan o‘zbek alifbosini qo‘llashni rag‘batlantirish, mehnat jamoalarida
davlat tiliga hurmat-e’tibor muhitini
shakllantirish, barcha millat va elatlar vakillariga davlat tilini o‘rganish uchun
qulay shart-sharoit yaratishga qaratilgan ishlarni namunali yo‘lga qo‘ygan vazirlik,
idora, xo‘jalik birlashmalari aniqlanadi;
1.4.
Tanlov g‘oliblarini taqdirlash, tashkiliy ishlarini moliyalashtirish bilan bog‘liq
masalalar O‘zbekiston Respublikasi Vazirlar Mahkamasi huzuridagi O‘zbek tilini rivojlantirish
jamg‘armasi hisobidan amalga oshiriladi. Tanlovga doir tadbirlarning umumiy ijrosi
Vazirlar Mahkamasining Ma’naviyat va davlat tilini rivojlantirish masalalari departamenti (keyingi o‘rinlarda – Departament) tomonidan
muvofiqlashtiriladi.
II. Tanlovning maqsadi
2.1. Tanlovning asosiy
maqsadlari quyidagilardan iborat:
-jamiyatda
o‘zbek tilining davlat tili sifatidagi nufuzini oshirish;
-mehnat jamoalarida davlat tilini puxta bilishning burch va majburiyat sifatida his etilishiga erishish;
-hamma sohada davlat
tilini to‘laqonli joriy etish hamda davlat
va xo‘jalik boshqaruvi idoralari faoliyati bilan bog‘liq amaliyotda barcha millat va elatlar vakillariga o‘zbek tilini o‘rganishlari
uchun qulay shart-sharoit yaratish;
-lotin yozuviga asoslangan o‘zbek alifbosiga to‘liq o‘tishni jadallashtirish.
III. Tanlovda ishtirok etish tartibi
3.1. Tanlovda vazirlik,
idora, xo‘jalik birlashmalari o‘z tashabbusiga ko‘ra ishtirok etadi;
3.2. Nomzodlar tanlovda
ishtirok etish haqida Tashkiliy qo‘mitaga ariza beradi (1 iyulga qadar);
3.3. Tanlov ishtirokchilari
ro‘yxati hamda ular faoliyatining Tashkiliy qo‘mita tomonidan o‘rganilish jadvali
rasmiy sayt hamda axborot hamkorlari hisoblangan ommaviy axborot vositalarida e’lon
qilinadi
(10-iyulga qadar);
3.4. Oldingi yillarda
g‘olib bo‘lganlar tanlovda ishtirok etmaydi.
IV. Tanlovning tashkiliy qo‘mitasini tashkil etish
tartibi
4.1. Tanlovni tashkil
etish va o‘tkazish bo‘yicha respublika tashkiliy qo‘mitasi tarkibi Vazirlar Mahkamasi
tomonidan tasdiqlanadi;
4.2. Tashkiliy qo‘mita
tanlovni tashkil etish va o‘tkazish bilan bog‘liq jarayonlarni boshqaradi;
4.3. Departament hamda Respublika Ma’naviyat va ma’rifat markazi, O‘zbekiston Yozuvchilar uyushmasi, Qoraqalpog‘iston Respublikasi Vazirlar Kengashi, viloyatlar va Toshkent shahar hokimliklari, O‘zbek tilini rivojlantirish jamg‘armasi, Davlat tilida ish yuritish asoslarini o‘qitish va malaka oshirish markazi tanlovning ijrochi tashkilotchilari hisoblanadi;
4.4. Respublika tashkiliy
qo‘mitasi quyidagi huquqlarga ega:
-majlis qarori bilan
o‘z a’zolarini tanlovni o‘tkazish ishlarini tashkillashtirish uchun mas’ul sifatida
vazirlik, idora, xo‘jalik birlashmalariga biriktirish;
-o‘z a’zolaridan iborat
komissiya tuzish hamda tanlovda ishtirok etishga ariza bergan vazirlik, idora, xo‘jalik
birlashmalari faoliyatini joyiga chiqib o‘rganish;
-o‘rganish natijasida
tanlovda ishtirok etayotgan vazirlik, idora, xo‘jalik birlashmalarining davlat tilini
to‘laqonli joriy etish sohasidagi faoliyati ushbu Nizomga muvofiqligi bo‘yicha tegishli
qaror qabul qilish.
V. Tanlovning vazifalari
5.1. Tanlovning vazifalari
quyidagilardan iborat:
-mehnat jamoalarida
davlat tili imkoniyatlaridan to‘liq
va to‘g‘ri foydalanishni targ‘ib etish;
-vazirlik, idora, xo‘jalik birlashmalari va ularning quyi
bo‘g‘inlarida nomlar (peshlavhalar), e’lonlar, targ‘ibot materiallari matnining
davlat tilida xatosiz yozilishiga erishish;
-vazirlik, idora, xo‘jalik birlashmalari muassisligidagi
ommaviy axborot vositalarining lotin yozuviga asoslangan o‘zbek alifbosiga to‘liq
o‘tishini ta’minlash;
-mehnat
jamoalaridagi turli millat va elatlar vakillarining davlat tilini o‘rganishi uchun
qulay shart-sharoit yaratish;
-ma’naviy-ma’rifiy ishlar
samaradorligini oshirish, davlat tili to‘g‘risidagi qonun hujjatlariga rioya etilishini
ta’minlash masalalari bo‘yicha maslahatchilarning davlat tili imkoniyatlaridan to‘liq va to‘g‘ri foydalanishni
targ‘ib etishga qaratilgan faoliyatini rag‘batlantirish;
-mehnat jamoalari xodimlarining
davlat tilini talab darajasida o‘rganishlarini
ta’minlash maqsadida Davlat tilida ish yuritish asoslarini o‘qitish va malaka
oshirish markazi, uning filiallarida o‘qitilish soni
va sifatini oshirish hamda bu yo‘nalishda yuqori samaradorlikka erishish;
-davlat tilining to‘laqonli
joriy etilishini ta’minlashda yuqori natijalarga erishgan vazirlik, idora, xo‘jalik
birlashmalarining ushbu yo‘nalishdagi yutuq va muvaffaqiyatlarini ommalashtirish.
VI. Tanlovni o‘tkazish bosqichlari va muddatlari
6.1. Birinchi bosqich
(1 iyuldan 1 sentabrgacha)da vazirlik, idora, xo‘jalik birlashmalari tanlovda ishtirok
etish yuzasidan ariza bilan murojaat qiladi;
6.2. Ikkinchi bosqich
(1 - 30 sentabrgacha)da tanlovda ishtirok etayotgan vazirlik, idora, xo‘jalik birlashmalari
faoliyati Respublika tashkiliy qo‘mitasi tomonidan o‘rganiladi;
6.3. Uchinchi bosqich
(5-oktabrga qadar) tanlov Nizomida belgilangan
baholash mezonlariga ko‘ra eng yuqori ko‘rsatkichga erishgan vazirlik, idora
va xo‘jalik birlashmalari Respublika Hakamlar hay’atiga tavsiya etilib,
(10-oktabrgacha) Hay’at tomonidan
tanlov g‘oliblari aniqlanadi;
6.4. Tanlov har yili
o‘tkaziladi va g‘oliblar 21-oktabr – O‘zbek tili bayrami kuni arafasida e’lon qilinadi.
VII. Tanlov g‘oliblarini aniqlash va taqdirlash
7.1. Tanlov g‘oliblari
ushbu Nizomga ilova qilingan vazirlik, idora, xo‘jalik birlashmalari tizimida davlat
tilining to‘laqonli joriy etilishini ta’minlashga qaratilgan faoliyat natijalarini
baholash bo‘yicha Eng muhim samaradorlik ko‘rsatkichlari (EMSK) ro‘yxatiga binoan
aniqlanadi;
7.2. EMSK bo‘yicha ishtirokchilar
orasidan eng yuqori natijaga ega uchta o‘rin (1-, 2-, 3-o‘rinlar) aniqlanadi;
7.3. EMSK bo‘yicha natijalari
teng kelib qolgan tanlov ishtirokchilari Hakamlar hay’atida ovozga qo‘yish yo‘li
bilan aniqlanadi;
7.4. Tanlov natijalari
va g‘oliblarining ro‘yxati tanlovning rasmiy sayti hamda axborot hamkorlari hisoblangan
ommaviy axborot vositalarida e’lon qilinadi.
VIII. Yakunlovchi qoidalar
8.1. Tashkiliy qo‘mita
ushbu Nizomga muvofiq tanlovda ishtirok etayotgan vazirlik, idora, xo‘jalik birlashmalarining
davlat tilini to‘laqonli joriy etish sohasidagi faoliyati va tegishli hujjatlari
xolis ko‘rib chiqilishi uchun bevosita mas’uldir;
8.2. Ushbu Nizom talablari
asosida g‘oliblarga berilgan yutuqlar qiymati
amaldagi qonunchilikka muvofiq belgilangan tartibda jismoniy shaxslardan
olinadigan daromad solig‘i soliq solish ob’ekti deb hisoblanad;
8.3. Ushbu Nizom talablari
buzilishida aybdor bo‘lgan shaxslar qonun hujjatlarida belgilangan tartibda javobgardir.
Qadring
baland bo‘lsin, ona tilim” Respublika tanlovining
“Davlat
tili ustuvorligi ta’minlangan eng namunali hudud”
yo‘nalishini
tashkil etish va o‘tkazish tartibi to‘g‘risida
Nizomga
ilova
Vazirlik,
idora, xo‘jalik birlashmalarida davlat tilining to‘laqonli joriy etilishini ta’minlashga
qaratilgan faoliyat natijalarini baholash bo‘yicha eng muhim samaradorlik ko‘rsatkichlari
RO‘YXATI
№ |
Ustuvor vazifalar |
Eng muhim samaradorlik ko‘rsatkichlarini (EMSK) hisoblash
uchun taqdim etiladigan ma’lumot |
Baholash mezoni |
Ma’lumot taqdim etish davriyligi |
Maqsadli ko‘rsatkich o‘rnatish mezoni |
Ma’lumot taqdim etuvchi tashkilot |
1. |
Davlat tili imkoniyatlaridan
to‘liq va to‘g‘ri foydalanishga erishish |
Vazirlik, idora, xo‘jalik birlashmalari
nomlari (peshlavhalar)ning davlat tilida xatosiz
yozilganligi |
Ball |
O‘rganish davriga qadar bo‘lgan
oxirgi chorak |
Tashkiliy qo‘mita xulosasi |
Vazirlik, idora, xo‘jalik birlashmalari |
2. |
Vazirlik, idora, xo‘jalik birlashmalariga taalluqli e’lonlar, targ‘ibot
materiallari matnining davlat tilida xatosiz yozilganligi |
Ball |
O‘rganish davriga qadar bo‘lgan
oxirgi chorak |
Tashkiliy qo‘mita xulosasi |
Vazirlik, idora, xo‘jalik birlashmalari | |
3. |
Lotin yozuviga asoslangan o‘zbek
alifbosiga to‘liq o‘tish |
Vazirlik, idora, xo‘jalik birlashmalariga
tegishli web-saytlar (va boshqa axborot resurslari)ning lotin yozuviga asoslangan
o‘zbek alifbosiga to‘liq o‘tganligi |
% |
O‘rganish davriga qadar bo‘lgan
oxirgi chorak |
Vazirlik, idora, xo‘jalik birlashmalariga
tegishli veb-saytlar soniga nisbatan |
Vazirlik, idora, xo‘jalik birlashmalari |
4. |
Vazirlik, idora, xo‘jalik birlashmalari
tizimi muassisligidagi bosma ommaviy axborot vositalarining lotin yozuviga asoslangan
o‘zbek alifbosiga to‘liq o‘tganligi |
% |
O‘rganish davriga qadar bo‘lgan
oxirgi chorak |
Markaziy bosma ommaviy axborot
vositalari soniga nisbatan |
Vazirlik, idora, xo‘jalik birlashmalari | |
5. |
Davlat tilini o‘rganishga sharoit
yaratish |
Vazirlik, idora, xo‘jalik birlashmalari
tizimida faoliyat ko‘rsatayotgan boshqa
millat va elat vakillarining o‘zbek
tilini o‘rganishga qaratilgan uslubiy qo‘llanmalar bilan ta’minlanganligi |
% |
O‘rganish davriga qadar bo‘lgan
oxirgi chorak |
Xodimlar soniga nisbatan |
Vazirlik, idora, xo‘jalik birlashmalari |
6. |
Davlat tilining nufuzini oshirishga
qaratilgan targ‘ibot-tashviqot ishlari |
Ma’naviy-ma’rifiy ishlar samaradorligini
oshirish, davlat tili to‘g‘risidagi qonun hujjatlariga rioya etilishini ta’minlash masalalari bo‘yicha maslahatchilarning davlat tilining
nufuzi va mavqeini oshirish, lotin yozuviga asoslangan o‘zbek alifbosini joriy
etish masalalari bo‘yicha markaziy nashrlarda chiqishlari |
Soni |
O‘rganish davriga qadar bo‘lgan
oxirgi chorak |
Tashkiliy qo‘mita xulosasi |
Vazirlik, idora, xo‘jalik birlashmalari |
7. |
Tilshunos professor-o‘qituvchilar,
yozuvchi-shoirlar ishtirokida vazirlik, idora, xo‘jalik birlashmalari tizimida
davlat tilining ahamiyati, lotin yozuviga asoslangan o‘zbek alifbosiga o‘tilishidan
ko‘zlangan maqsadni targ‘ib etuvchi ma’rifiy uchrashuvlar o‘tkazilganligi |
Ball |
O‘rganish davriga qadar bo‘lgan
oxirgi chorak |
Tashkiliy qo‘mita xulosasi |
Vazirlik, idora, xo‘jalik birlashmalari |
Vazirlar Mahkamasining
2022-yil 6-iyundagi 118-son yig‘ilish bayoniga
3-ilova
“Qadring baland bo‘lsin, ona tilim” Respublika tanlovining
o‘zbek tilini ilmiy-amaliy jihatdan rivojlantirishga
doir ishlanmalarni rag‘batlantirishga qaratilgan
“O‘zbek tilini rivojlantirishga doir eng yaxshi ilmiy-amaliy
loyihalar va dasturiy mahsulotlar” yo‘nalishini tashkil etish
va o‘tkazish tartibi to‘g‘risida
NIZOM
1. Umumiy qoidalar
1.1. Ushbu Nizom
O‘zbekiston Respublikasi mustaqilligining 31 yilligi, “Davlat tili haqida”gi
qonun qabul qilinganligining 33 yilligiga bag‘ishlab o‘tkaziladigan “Qadring baland bo‘lsin, ona tilim”
Respublika tanlovining oliy va o‘rta maxsus ta’lim muassasalari, innovatsion
texnoparklar, mustaqil ilmiy izlanuvchilar tomonidan mamlakatimizda amalga
oshirilayotgan keng ko‘lamli islohotlar jarayonida davlat tilining
hayotimizdagi o‘rni va nufuzini oshirish, o‘zbek tilining ilmiy-amaliy, axborot-kommunikativ, ijtimoiy-iqtisodiy,
ma’naviy-ma’rifiy jabhalarda to‘laqonli joriy etilishini hamda faol
qo‘llanishini ta’minlashga qaratilgan ilmiy-amaliy loyihalarni
rag‘batlantirishga qaratilgan “O‘zbek
tilini rivojlantirishga doir eng yaxshi ilmiy-amaliy loyihalar va dasturiy
mahsulotlar” yo‘nalishi (keyingi o‘rinlarda – Tanlov)ni tashkil etish va
o‘tkazish tartibini belgilaydi;
1.2. Tanlov
O‘zbekiston Respublikasi Prezidentining “O‘zbek tilining davlat tili sifatidagi
nufuzi va mavqeini tubdan oshirish chora-tadbirlari to‘g‘risida” 2019-yil 21-oktabrdagi PF-5850-son Farmoni hamda
Vazirlar Mahkamasining “O‘zbekiston Respublikasi Vazirlar Mahkamasi huzurida
O‘zbek tilini rivojlantirish jamg‘armasining faoliyatini tashkil etish
to‘g‘risida” 2020-yil 10-fevraldagi 73-son qarorida belgilangan vazifalar
ijrosini ta’minlash maqsadida tashkil etiladi;
1.3. Tanlovda o‘zbek
tilining lug‘at boyligini oshiruvchi lingvistik, sohaviy-terminologik, izohli
lug‘atlar yaratish, davlat tilida sohaviy ish yuritish hujjatlarining yagona
elektron namunalarini ishlab chiqish
va ulardan foydalanish uchun onlayn dasturlar yaratish, dasturiy
mahsulotlarning o‘zbekcha ilovalari va elektron lug‘at dasturlarini yaratish,
xorijliklar uchun o‘zbek tilini o‘rgatuvchi dastur va darsliklar yaratishda
ilg‘or natijalarga erishgan ilmiy tashkilotlar, oliy va o‘rta-maxsus ta’lim
muassasalari qatnashadi;
1.4. Tanlov
g‘oliblarini taqdirlash, tashkiliy chora-tadbirlarini moliyalashtirish bilan
bog‘liq barcha masalalar O‘zbekiston Respublikasi Vazirlar Mahkamasi huzuridagi
O‘zbek tilini rivojlantirish jamg‘armasi hisobidan amalga oshiriladi. Tanlovga
doir chora-tadbirlarning umumiy ijrosi O‘zbekiston Respublikasi Vazirlar
Mahkamasining Ma’naviyat va davlat tilini rivojlantirish departamenti (keyingi
o‘rinlarda – Departament) tomonidan muvofiqlashtiriladi.
II. Tanlovning maqsadi
2.1. Tanlovning
asosiy maqsadlari quyidagilardan iborat:
-davlat
tilining sofligini saqlash, uni boyitib borish va aholining nutq madaniyatini
oshirish;
-davlat
tilining zamonaviy axborot texnologiyalari va kommunikatsiyalariga
integratsiyalashuvini ta’minlash;
-barcha
sohalarda davlat tilini to‘laqonli joriy etish hamda barcha millat
va elatlar vakillariga o‘zbek tilini o‘rganish uchun qulay shart-sharoit
yaratish;
-lotin yozuviga
asoslangan o‘zbek alifbosiga to‘liq o‘tish jarayonini jadallashtirish bo‘yicha
eng yaxshi ilmiy-amaliy loyihalarni tanlab olish.
III. Tanlovda ishtirok etish tartibi
3.1. Tanlovda
ilmiy tashkilotlar, oliy va o‘rta-maxsus ta’lim muassasalari tanlovning rasmiy
saytida e’lon qilingan elektron manzil orqali ilmiy-amaliy loyihalarini
elektron shaklda taqdim etish orqali ishtirok etadi;
3.2. Oldingi
yillarda g‘olib bo‘lganlar tanlovda ishtirok etmaydi.
IV. Tanlovning tashkiliy qo‘mitasini tashkil
etish tartibi
4.1. Tanlovni
tashkil etish va o‘tkazish bo‘yicha respublika tashkiliy qo‘mitasi tarkibi
Vazirlar Mahkamasi tomonidan tasdiqlanadi;
4.2. Tashkiliy
qo‘mita tanlovni tashkil etish va o‘tkazish bilan bog‘liq jarayonlarni
boshqaradi;
4.3. Departament
hamda Respublika Ma’naviyat va ma’rifat markazi, O‘zbekiston Yozuvchilar
uyushmasi, O‘zbek tilini rivojlantirish jamg‘armasi, Davlat tilida ish yuritish
asoslarini o‘qitish va malaka oshirish markazi tanlovning ijrochi
tashkilotchilari hisoblanadi;
4.4. Respublika
tashkiliy qo‘mitasi quyidagi huquqlarga ega:
-o‘z a’zolaridan
iborat tarkibda komissiya tuzish hamda oliy va o‘rta maxsus ta’lim
muassasalari, innovatsion texnoparklar va mustaqil ilmiy izlanuvchilar hamda
dasturchilarning tanlovga taqdim etilgan ishlarini o‘rganish;
-o‘rganish
natijasida tanlov ishtirokchilari tomonidan taqdim etilgan ilmiy-amaliy loyihalarning ushbu
Nizomga muvofiqligi bo‘yicha tegishli qaror qabul qilish.
V. Tanlovning vazifalari
5.1. Tanlovning
vazifalari quyidagilardan iborat:
-o‘zbek
tilining lug‘at boyligini oshiruvchi lingvistik, sohaviy-terminologik, qomusiy
lug‘atlar yaratishni rag‘batlantirish;
-davlat tilida sohaviy
ish yuritish hujjatlarining yagona elektron namunalarini ishlab chiqish va
ulardan foydalanish uchun onlayn dasturlar ishlab chiqilishini
rag‘batlantirish;
-dasturiy
mahsulotlarning o‘zbekcha ilovalari va elektron lug‘at dasturlarini yaratish;
-xorijliklar uchun
o‘zbek tilini o‘rgatuvchi dasturlar, darsliklar, o‘quv qo‘llanmalari yaratish;
-davlat tilining
to‘laqonli joriy etilishini ta’minlashda yuqori natijalarga erishgan oliy va
o‘rta maxsus ta’lim muassasalari, innovatsion texnoparklar, mustaqil ilmiy
izlanuvchilar va dasturchilarning ushbu yo‘nalishdagi yutuq va
muvaffaqiyatlarini ommalashtirish.
VI. Tanlovning yo‘nalishlari
6.1. Tanlovga
quyidagi yo‘nalishlar bo‘yicha ilmiy-amaliy ishlar qabul qilinadi:
-lingvistik,
sohaviy-terminologik, izohli lug‘atlar yaratish;
-davlat
tilida sohaviy ish yuritish hujjatlarining yagona elektron namunalarini ishlab
chiqish;
-davlat
tilida sohaviy ish yuritish hujjatlarining yagona elektron namunalaridan
foydalanish uchun onlayn dasturlar ishlab chiqish;
-dasturiy
mahsulotlarning o‘zbekcha ilovalari va elektron lug‘at dasturlarini yaratish;
-xorijliklar
uchun o‘zbek tilini o‘rgatuvchi dasturlar, lug‘atlar, amaliy qo‘llanmalar
yaratish.
VII. Tanlovni o‘tkazish bosqichlari va
muddatlari
7.1. Birinchi
bosqich (1-iyuldan 1-sentabrgacha)da ilmiy tashkilotlar,
oliy va o‘rta-maxsus ta’lim muassasalari tanlovning rasmiy saytida e’lon
qilingan elektron manzil orqali ilmiy-amaliy loyihalarini taqdim etadi;
7.2. Ikkinchi
bosqich (1-30-sentabrgacha)da taqdim etilgan ilmiy-amaliy loyihalar ijrochi
tomonidan shakllantirilgan Ekspertlar guruhi tomonidan o‘rganiladi hamda
baholash mezonlariga ko‘ra eng yuqori ko‘rsatkichga erishgan nomzodlar
Respublika Hakamlar hay’atiga tavsiya etiladi;
7.3. Uchinchi
bosqich (10-oktabrgacha)da Hakamlar hay’ati tomonidan tanlov g‘oliblari aniqlanadi.
7.4. Tanlov har yili o‘tkaziladi va g‘oliblar 21-oktabr – O‘zbek tili bayrami kuni arafasida e’lon qilinadi.
VIII. Tanlovga ilmiy-amaliy loyihalarni
taqdim etish tartibi va baholash mezonlari
8.1. Tanlov uchun
ilmiy-amaliy loyihalar rasmiy saytda e’lon qilingan elektron manzil orqali
taqdim etiladi;
8.2. Tanlovga
belgilangan mavzu va yo‘nalishlarga mos keladigan so‘nggi bir yil ichida
yaratilgan (nashr etilgan/patentlangan) lug‘atlar, elektron dasturlar, amaliy
qo‘llanmalar taqdim etilishi mumkin;
8.3. Dasturiy
mahsulotlarga ulardan foydalanish bo‘yicha yo‘riqnoma ilova qilinishi lozim;
8.4. Elektron
shaklda taqdim etilmagan ilmiy-amaliy ishlar tanlovda ishtirok etmaydi;
8.5. Ilmiy-amaliy
loyihalar quyidagi mezonlar asosida baholanadi:
-loyihaning
ilmiy-amaliy yangiligi, dasturiy mahsulotning mazmuniy
va texnik mukammalligi;
-mavzuga mosligi va
dolzarbligi. Ilmiy-tadqiqot va dasturiy mahsulotning tanlov mavzusiga hamda
tanlov oldiga qo‘yilgan maqsad va vazifalarga mos kelishi;
-g‘oyaning
o‘ziga xosligi. Dasturiy mahsulot foydalanish uchun qulay bo‘lishi va avval
yaratilgan boshqa dasturiy mahsulotlarni aynan takrorlamasligi;
-amaliy
qo‘llanmalarning qulay va soddaligi, zamonaviy pedagogik yutuqlardan
foydalanilganligi.
IX. Mualliflik huquqlari
9.1. Tanlovda
ishtirok etayotgan ilmiy-amaliy loyihalarda mualliflik huquqlari buzilganida
ishni tanlovga taqdim etgan muallif (mualliflar jamoasi) javobgar hisoblanadi;
9.2. Tanlov
ishtirokchisi taqdim etilgan ilmiy-amaliy loyiha(lar)ning muallifi ekanligini,
ularda boshqa shaxslarning intellektual mulkka bo‘lgan huquqi buzilmaganligini
kafolatlaydi. Mazkur talab buzilgan taqdirda, ishtirokchi tashkilotchilarga yetkazilgan
barcha zarar hamda tashkilotchilarning o‘z huquqlarini himoya qilishi uchun
sarflangan xarajatlarini qoplash majburiyatini o‘z zimmasiga oladi;
9.3. Tanlovda
ishtirok etayotgan ilmiy-amaliy loyihalardan ommaviy ravishda foydalanish mualliflik
huquqiga oid qonun hujjatlariga asosan amalga oshiriladi;
9.4. Tanlovda g‘olib
bo‘lmagan ishtirokchilarning ilmiy-amaliy loyihalariga munosabat bildirilmaydi
va qaytarilmaydi;
9.5. Tanlovda
tegishli o‘rin olmagan loyihalardan kelgusida mualliflar o‘z xohishiga ko‘ra
foydalanishlari mumkin;
9.6. Ilmiy-amaliy loyihasini tanlovga taqdim etish orqali ishtirokchi ushbu Nizomning barcha bandlariga o‘z roziligini bildiradi.
X. Tanlov g‘oliblarini aniqlash va taqdirlash
10.1. Tanlovning
yakuniy bosqichiga taqdim etilgan ilmiy-amaliy loyihalar orasidan Hakamlar
hay’atida ovozga qo‘yish yo‘li bilan eng ko‘p ovoz to‘plagan uchta o‘rin (1-,
2-, 3-o‘rinlar) aniqlanadi;
10.2. Tanlov
natijalari va g‘oliblarning ro‘yxati tanlovning rasmiy sayti hamda axborot
hamkorlari hisoblangan ommaviy axborot vositalarida e’lon qilinadi;
10.3. Tanlov
g‘oliblari tashkilotchilarning maxsus sovg‘alari bilan taqdirlanadi.
XI. Yakunlovchi qoidalar
11.1. O‘zbekiston
Respublikasi Innovatsion rivojlanish vazirligi ushbu Nizomga muvofiq tanlovda
ishtirok etayotgan oliy va o‘rta maxsus ta’lim muassasalari, innovatsion
texnoparklar hamda ixtiyoriy ilmiy izlanuvchilar
va dasturchilar tomonidan taqdim etilgan ilmiy-amaliy loyihalarning xolis
ko‘rib chiqilishi uchun bevosita mas’uldir;
11.2. Mazkur Nizom
talablari asosida g‘oliblarga berilgan yutuqlar qiymati amaldagi qonunchilikka
muvofiq belgilangan tartibda jismoniy shaxslardan olinadigan daromad solig‘i
soliq solish obyekti deb hisoblanadi;
11.3. Ushbu Nizom
talablari buzilishida aybdor bo‘lgan shaxslar qonun hujjatlarida belgilangan
tartibda javobgardir.
Vazirlar Mahkamasining
2022-yil 6-iyundagi 118-son
yig‘ilish bayoniga
4-ilova
“Qadring baland bo‘lsin, ona tilim” Respublika tanlovining
yozuvchi va shoirlar o‘rtasida “O‘zbek tilining qudrati va go‘zalligini
tarannum etgan eng yaxshi badiiy asar” yo‘nalishini tashkil etish
va o‘tkazish tartibi to‘g‘risida
NIZOM
1. Umumiy
qoidalar
1.1. Ushbu Nizom O‘zbekiston Respublikasi mustaqilligining 31 yilligi,
“Davlat tili haqida”gi Qonun qabul qilinganligining 33 yilligiga bag‘ishlab
o‘tkaziladigan “Qadring baland bo‘lsin,
ona tilim” Respublika tanlovining O‘zbekiston Yozuvchilar uyushmasi a’zolari,
yozuvchi-shoirlar, iqtidorli yosh ijodkorlar tomonidan mamlakatimizda amalga
oshirilayotgan keng ko‘lamli islohotlar jarayonida davlat tilining
hayotimizdagi qadri, o‘rni va mavqeini oshirish, o‘zbek tilining barcha adabiy
jabhalarda faol qo‘llanishini ta’minlashga hamda badiiy-ijodiy loyihalarni
rag‘batlantirishga qaratilgan “O‘zbek
tilining qudrati va go‘zalligini tarannum etgan eng yaxshi badiiy asar”
yo‘nalishi (keyingi o‘rinlarda – Tanlov)ni tashkil etish va o‘tkazish tartibini
belgilaydi;
1.2. Tanlov O‘zbekiston Respublikasi Prezidentining “O‘zbek tilining
davlat tili sifatidagi nufuzi va mavqeyini tubdan oshirish chora-tadbirlari
to‘g‘risida” 2019-yil 21-oktabrdagi PF-5850-son
Farmoni hamda Vazirlar Mahkamasining “O‘zbekiston Respublikasi Vazirlar
Mahkamasi huzurida O‘zbek tilini rivojlantirish jamg‘armasining faoliyatini
tashkil etish to‘g‘risida” 2020-yil 10-fevraldagi 73-son qarorida belgilangan
vazifalar ijrosini ta’minlash maqsadida tashkil etiladi;
1.3. Tanlovda o‘zbek tilining qudratini, jozibasini yuksak darajada
tarannum etayotgan, o‘quvchilarda ona tilimizga bo‘lgan mehr muhabbatni
mustahkamlashga, unutib borilayotgan so‘zlarga yangi hayot baxsh etishga xizmat
qilayotgan mahoratli yozuvchi va shoirlar qatnashadi;
1.4. Tanlov g‘oliblarini taqdirlash, tashkiliy chora-tadbirlarini
moliyalashtirish bilan bog‘liq barcha masalalar O‘zbekiston Respublikasi
Vazirlar Mahkamasi huzuridagi O‘zbek tilini rivojlantirish jamg‘armasi
hisobidan amalga oshiriladi. Tanlovga doir chora-tadbirlarning umumiy ijrosi
O‘zbekiston Respublikasi Vazirlar Mahkamasining Ma’naviyat va davlat tilini
rivojlantirish masalalari departamenti (keyingi o‘rinlarda – Departament)
tomonidan muvofiqlashtiriladi.
II.
Tanlovning maqsadi
2.1. Tanlovning asosiy maqsadlari quyidagilardan iborat:
-o‘zbek tili sofligini ta’minlash, tilni tabiiy boyitib borish va aholi nutq
madaniyatini oshirish;
-o‘zbek tilining o‘rni va nufuzi,
o‘tmishi va kelajagini badiiy asarlar orqali ko‘rsatish;
-o‘quvchilarda ona tilimizga bo‘lgan mehr-muhabbatni mustahkamlash,
unutib borilayotgan so‘zlarga yangi hayot baxsh etish;
-yosh avlod qalbida o‘zbek adabiy
tiliga so‘nmas samimiy hurmat-ehtirom tuyg‘ularini shakllantirish;
-badiiy asarlar orqali o‘zlikni anglatish, yurt qadri va sha’nini
ulug‘lashda o‘zbek adabiy tilining dunyo adabiy tillari bilan bir qatorda
ekanligini singdirish;
-o‘zbek badiiy tilini o‘rganish
va o‘rgatishni targ‘ib etish.
III. Tanlovda
ishtirok etish tartibi
3.1. Tanlovda yozuvchi va shoirlar tanlovning rasmiy saytida e’lon
qilingan elektron manzil orqali adabiy-badiiy asarlarini elektron shaklda
taqdim etish orqali ishtirok etadi;
3.2. Oldingi yillarda g‘olib bo‘lganlar tanlovda ishtirok etmaydi.
IV. Tashkiliy
qo‘mitani tashkil etish tartibi
4.1. Tanlovni tashkil etish va o‘tkazish bo‘yicha respublika tashkiliy
qo‘mitasi tarkibi Vazirlar Mahkamasi tomonidan tasdiqlanadi;
4.2. Tashkiliy qo‘mita tanlovni tashkil etish va o‘tkazish bilan
bog‘liq barcha jarayonlarni boshqaradi;
4.3. Departament hamda O‘zbekiston Yozuvchilar uyushmasi, Respublika
Ma’naviyat va ma’rifat markazi, Qoraqalpog‘iston Respublikasi Vazirlar
Kengashi, viloyatlar va Toshkent shahar hokimliklari, O‘zbek tilini
rivojlantirish jamg‘armasi, Davlat tilida ish yuritish asoslarini o‘qitish va
malaka oshirish markazi Tanlovning ijrochi tashkilotchilari hisoblanadi;
4.4. Respublika tashkiliy qo‘mitasi quyidagi huquqlarga ega:
-o‘z a’zolaridan iborat tarkibda
komissiya tuzish hamda tanlovga taqdim etilgan ishlarni o‘rganish;
-o‘rganish natijasida tanlov ishtirokchilari tomonidan taqdim etilgan
asarlarning ushbu Nizomga muvofiqligi bo‘yicha tegishli qaror qabul qilish.
V. Tanlovning
vazifalari
5.1. Tanlovning vazifalari quyidagilardan iborat:
-yozuvchi va shoirlarning ijodiy faoliyatini rag‘batlantirish va
ularning ijtimoiy-ma’naviy faolligini oshirish;
-o‘zbek tilining o‘rni va
nufuzini oshirishga qaratilgan yuksak badiiy asarlar yaratishni
rag‘batlantirish;
-yosh iste’dod sohiblarini izlab topish, ularning iqtidorini ro‘yobga
chiqarishga ko‘maklashish va o‘zbek adabiyotini yangi asarlar bilan boyitish;
-dunyo adabiyotining eng yaxshi namunalarini o‘zbek tiliga tarjima
qilishda o‘zbek tilining keng imkoniyatlaridan foydalanish.
VI. Tanlov
yo‘nalishlari
6.1. Tanlovga quyidagi yo‘nalishlar bo‘yicha adabiy asarlar qabul
qilinadi:
-o‘zbek adabiy tilining imkoniyatlari va jozibasini aks ettiradigan
eng yaxshi badiiy asarlar (she’riy, nasriy);
-o‘quvchilarda ona tilimizga bo‘lgan mehr-muhabbatni mustahkamlashga,
unutib borilayotgan so‘zlarga yangi hayot baxsh etishga xizmat qiladigan
asarlar (she’riy, nasriy, publitsistik);
-o‘zbek tilining boshqa tillardan qolishmaydigan, go‘zalligi va nufuzi,
keng imkoniyatlarini yorqin namoyon etadigan eng yaxshi badiiy tarjimalar
(she’riy, nasriy).
VII. Tanlov
bosqichlari va muddatlari
7.1. Birinchi bosqich (1-iyuldan 1-sentabrgacha)da ishtirokchilar
tanlovning rasmiy saytida e’lon qilingan elektron manzil orqali badiiy
asarlarini taqdim etadi;
7.2. Ikkinchi bosqich (1-30-sentabrgacha)da taqdim etilgan badiiy
asarlar ijrochi tomonidan shakllantirilgan Ekspertlar guruhi tomonidan
o‘rganiladi hamda baholash mezonlariga ko‘ra eng yuqori ko‘rsatkichga erishgan
nomzodlar Respublika Hakamlar hay’atiga tavsiya etiladi;
7.3. Uchinchi bosqich (10-oktabrgacha)da Hakamlar hay’ati tomonidan tanlov
g‘oliblari aniqlanadi;
7.4. Tanlov har yili o‘tkaziladi va g‘oliblar 21-oktabr –
O‘zbek tili bayrami kuni arafasida e’lon qilinadi.
VIII.
Asarlarni taqdim etish va baholash
8.1. Tanlov uchun asarlar rasmiy saytda e’lon qilingan elektron manzil
orqali taqdim etiladi;
8.2. Tanlovga belgilangan mavzu va yo‘nalishlarga mos keladigan so‘nggi bir yil ichida yaratilgan
(nashr etilgan/patentlangan) asarlar taqdim etilishi mumkin;
8.3. Elektron shaklda taqdim etilmagan asarlar tanlovda ishtirok
etmaydi;
8.4. Asarlar quyidagi mezonlar asosida baholanadi:
-asar g‘oyasi, tili va uslubining
o‘ziga xosligi;
-asarning badiiy qimmati;
-badiiy tasavvurning
mukammalligi;
-tanlov maqsadi va vazifasiga mosligi.
IX.
Mualliflik huquqlari
9.1. Tanlovda ishtirok etayotgan asarlarda mualliflik huquqlari
buzilganida ishni tanlovga taqdim etgan muallif (mualliflar jamoasi) javobgar
hisoblanadi;
9.2. Tanlov ishtirokchisi taqdim etilgan asarning muallifi ekanligini,
ularda boshqa shaxslarning intellektual mulkka bo‘lgan huquqiga dahl
qilinmaganligini kafolatlaydi. Mazkur talab buzilganda, ishtirokchi
tashkilotchilarga yetkazilgan barcha zarar hamda tashkilotchilarning o‘z
huquqlarini himoya qilishi uchun sarflangan xarajatlarini qoplash majburiyatini
o‘z zimmasiga oladi;
9.3. Tanlovda ishtirok etayotgan asarlardan ommaviy ravishda
foydalanish mualliflik huquqiga oid qonun hujjatlariga asosan amalga oshiriladi;
9.4. Tanlovda g‘olib bo‘lmagan ishtirokchilarning asarlariga rasmiy munosabat
bildirilmaydi va mualliflarga qaytarilmaydi;
9.5. Ishtirokchi asarini tanlovga taqdim etish orqali ushbu Nizomning
barcha bandlariga o‘z roziligini bildirgan hisoblanadi.
X.
G‘oliblarni aniqlash va taqdirlash
10.1. Tanlovning yakuniy bosqichiga taqdim etilgan asarlar orasidan
Hakamlar hay’atida ovozga qo‘yish yo‘li bilan eng ko‘p ovoz to‘plagan uchta
o‘rin (1-,
2-, 3-o‘rinlar) aniqlanadi;
10.2. Tanlov natijalari tanlovning rasmiy sayti hamda axborot
hamkorlari hisoblangan ommaviy axborot vositalarida e’lon qilinadi;
10.3. Tanlov g‘oliblari tashkilotchilarning maxsus sovg‘alari bilan
taqdirlanadi.
XI.
Yakunlovchi qoidalar
11.1. Hakamlar hay’ati ushbu Nizomga muvofiq tanlovda ishtirok
etayotgan ijodkorlar tomonidan taqdim etilgan asarlarning xolis ko‘rib
chiqilishi uchun bevosita mas’uldir.
11.2. G‘oliblarga berilgan yutuqlar qiymati qonunchilikka asosan
belgilangan tartibda jismoniy shaxslardan olinadigan daromad solig‘ining soliq
solish obyekti deb hisoblanadi.
11.3. Ushbu Nizom talablari buzilishida aybdor bo‘lgan shaxslar qonun
hujjatlarida belgilangan tartibda javobgardir.