- Bosh sahifa
- Maqolalar
- O‘zbek tilini o‘rganish va o‘rgatishdagi muammolar
O‘zbek tilini o‘rganish va o‘rgatishdagi muammolar
Kechmishi
olis tarixga borib taqaladigan, o‘zining betakror yozma manbalariga ega bo‘lgan
nufuzli tillardan biri bu-o‘zbek tilidir. Bu tilda so‘zlashuvchilarning soni
yer yuzida 35 milliondan ortiq kishini tashkil etadi. Darhaqiqat, o‘zbek tili
shu kungacha ko‘p ming yillik tarixiy taraqqiyot yo‘lini mardonavor bosib
kelmoqda. Eng qadimiy manbalardan tortib, hozirgi davrgacha yaratib
kelinayotgan adabiy ifodasi, ma’no qatlamlari, lug‘at tarkibi to‘g‘risida
atroflicha ma’lumotlar bera oladi.
O‘zbekning
buyuk ma’rifatparvari A.Avloniy: “Har bir millatning dunyoda borlig‘in ko‘rsatadurg‘on
oyinayi hayoti til va adabiyotidur. Milliy tilni yo‘qotmak millatning ruhini yo‘qotmakdur”
deganlarida nechog‘li haq edi. U o‘sha paytda ham tilimiz haqida qayg‘urib,
“milliy tilimizni saqlamoq bir tarafda tursin, uni unutib, yo‘qotmoqdamiz” deya
jon kuydirga edi.
Xo‘sh
bugun ajdodlarimizdan meros milliy tilimizni qay darajada saqlamoqdamiz?
Bosh
Qomusimizning 4-moddasida “O‘zbekiston Respublikasining davlat tili o‘zbek
tilidir”, deb qo‘yilganiga 33 yil to’ldi. Bu yillar o‘zbek tilining jamiyatdagi
mavqeini tiklash uchun oz davr emas. Hozirgi kunda bu xususda turli fikr va
munozaralar qilinmoqda. Lekin bu munozara va bahslar amalda ham o‘z ifodasini
topyabdimi? Ko‘chalardagi, turli muassasalardagi yozuvlarning “Davlat tili to‘g‘risida”gi
qonun talablariga mosligini ta’minlash borasidagi ishlar hamon to‘g‘irlanib kelmoqda. Bularning barchasi o‘zbek
tiliga hurmat, ehtiromning faqat qog‘ozlarda ekanligini isbotlaydi. To‘g‘ri, bu
borada talay ishlar ham qilinayotir. Ajdodlarimiz merosi o‘rganilib, tadqiq
qilinayotir. Lekin barcha ishlarning boshi Ona tiliga hurmat va ehtiromdan
boshlanmaydimi? Negaki oramizda hanuzgacha o‘z Ona tilini bilmaydigan,
fikrlarini o‘z tilida ravon bayon qila olmaydigan kimsalar bor. Afsuski, bunday
kimsalar millat milliyligiga bepisand qarovchilardir.
Menimcha,
bugungi
kunda ta’limga, yosh avlodga tilimizni bolalikdan singdirishga e’tiborni kuchaytirmog‘imiz zarur. Buning uchun ta’limning barcha bosqichlarida o‘zbek tilini zamonaviy va innovatsion texnologiyalar asosida mukammal o‘rgatishni yo‘lga qo‘ymog‘imiz, ta’limda savodli pedagoglarni bunga targ‘ib qilmog‘imiz darkor. Chunki, o‘zi yaxshi bilimga ega bo‘lmagan tarbiyachi-o‘qituvchi kelajak avlodni orqasiga ergashtirmog‘i gumon.
Yaqinda
Qoraqalpog‘iston Respublikasi Xalq ta’limi vazirligi tarafidan o‘zbek tilini o‘rganish masalalari yuzasidan slaydlar tanlovi o‘tkazildi. Bu tanlov Respublikadagi barcha o‘qituvchilarni o‘z ustida ijodiy ishlashga chorladi. Chunki ta’lim jarayonida har bir darsda yangiliklar
kiritishi, mavzularning zamonaviy texnologiyalar bilan boyitilishi, ta’lim
sifatini oshirishga xizmat qiladi.
Tilimiz
o‘zbekning o‘ziday qadimiy va barhayotdir! Shuning uchun bugungi kunda dunyo
maydonida tik va mag‘rur, qaddi va qadri baland tilimizni asramoq va uni
jahonga tanitmoq faqat o‘zimizning qo‘limizda.
2020-yil
23-sentabrda Birlashgan Millatlar Tashkilotining 75-sessiyasida O‘zbekiston Prezidenti
Sh.Mirziyoyevning nutqi o‘zbek tilida, o‘z ona tilimizda olamga taraldi. Bu har
bir millatimiz vakilida faxr va iftixor tuyg‘usini uyg‘otishi shubhasiz. Ona
tili shunchaki so‘zlashuv vositasi emas, balki vatanga muhabbat, milliy
iftixor, ajdodlarga hurmat va kelgusi avlodlarimizga izzat ramzi hamdir.
Shunday ekan, o‘z tilini asrab-avaylagan xalq millatini, o‘zligini ham asrab
avaylagan bo‘ladi.
Tajimuratova Gulsara,
Taxiatosh tumani Xalq ta’limi Bo‘limi
tasarrufidagi 2-sonli maktabning o‘zbek tili o‘qituvchisi